طبق بررسیهای به عمل آمده، اکثر هدایای تجاری به مشتریان عمده اهدا میشوند، سپس نوبت به کارفرمایان و مشتریان موفق میرسد.
دلایل هدیه دادن، متفاوت است و طیفی از تشکر از مشتریان قدیمی تا تشکر از یک کارمند که تعطیلات آخر هفته خود را به مرخصی نرفته و کار کرده دربر میگیرد. البته یک دلیل ثابت برای هدیه دادن وجود دارد: تقویت روابط شخصی بین هدیهدهنده و هدیهگیرنده.
انگیزهها در هدیه دادن متفاوت است بهخصوص از این نظر که آیا هیچ پیششرطی در هدیه دادن نهفته است یا خیر؟ باید به این مسئله توجه کرد که آیا هیچ نشانهای از تبلیغ در آن هست یا نه؟ البته نباید گمان کرد که بحث الان در این چارچوب است که نباید هیچ نفعی از هدیه دادن حاصل شود. برای برخی از شرکتها هدیه دادن، بخشی از راهبرد بازاریابی است.
همگان بر یک نکته اتفاقنظر دارند: هدیه دادن یکی از راههای مقرون بهصرفه برای ایجاد حس مشارکت و ایجاد روابط ارزشمند است.
پژوهش
اگرچه هیچ مدرک مشخصی در این زمینه وجود ندارد که به شما اطمینان دهد هدایای تبلیغاتی قطعاً بازدهی برای شما خواهند داشت، اما به هر حال، انجمن بینالمللی محصولات تبلیغاتی، پژوهشهای مستمری را در زمینه روابط هدیهدهندگان و هدیهگیرندگان انجام میدهد که یافتههای یکی از آنها حاکی از این است شرکتهایی که هدیه میدهند در مقایسه با شرکتهایی که هدیه نمیدهند دو برابر شانس تماس گرفتن از طرف هدیهگیرندگان را دارند.
شرکت «هری اند دیوید» که یک شرکت دستاندرکار صنایع غذایی است و جزو بازیگران کلیدی در حوزه هدایای تبلیغاتی به شمار میآید، برای ۲۵ هزار مشتری خود که سالانه بیش از هزار دلار از این شرکت خرید کرده باشند، هدیه میفرستد.
شرکت مزبور در یک پژوهش متوجه شد که ۵ هزار مشتری دریافتکننده هدایا، در مقایسه با مشتریانی که هدیه دریافت نکردهاند، خرید بیشتری از شرکت داشتهاند.
حتی اگر شرکت شما دارای چنین بخش پژوهشی نیست، این دلیل نمیشود که راهبرد بازاریابی نداشته باشید. هدیه دادن به شیوه صحیح میتواند به ایجاد مناسبات خوب بیانجامد و حکم خون را در زندگی اقتصادی شما داشته باشد.
هدایا و محرکها
برای درک اینکه یک راهبرد مؤثر برای هدیه دادن چیست ابتدا باید بین هدیه دادن و برنامهای که مبتنی بر محرک و پاداش است، تمایز قایل شد. هر چند که انواع گیرندگان هدیه و محرک شبیه یکدیگرند، اما از دو جنبه عملی و راهبردی با یکدیگر تفاوت دارند. محرکها، پاداشهایی هستند برای اینکه سطوح فعالیتی مشخصی مثل برنامههای ایمنی را دامن بزنند، اما هدایا برای دامن زدن به یک تبادل مشخص بین گیرنده و دهنده، طراحی نمیشوند. در واقع، گیرنده هدیه به دنبال پیشبینی یک پاداش نیست، اما محرکها چنین کارکردی دارند.
اینکه هدیه و محرک، دو پدیده یکسان شمرده شوند، محتمل است و این توقع هم وجود دارد که شما به دنبال برداشت از هر نوع سرمایهگذاری احتمالی باشید، اکثر هدیهدهندگان به دنبال این امر هستند که به نحوی از انحا، گیرنده هدیه را تحریک کنند، اما باید بسیار محتاط باشید. نه مشتری و نه کارمند، هیچکدام نباید احساس کنند دارند رشوه میگیرند، چرا که بروز چنین احساسی نهتنها مفید نیست بلکه مخرب هم هست.
به هدیه دادن بهصورت یک فرایند مختصر اما همیشگی برای ایجاد روابط نگاه کنید و رهنمودهای زیر را بهکار بندید:
اخلاق هدیه دادن
همیشه پیش از دادن هر هدیهای به این نکته توجه کنید که هدیهدهنده و هدیهگیرنده، هر دو در مورد هدیه، دارای سیاست و برنامه باشند. یکی از افراطها در این زمینه، طرد و حذف هر نوع سیاست مبتنی بر هدیه دادن بود که در دهه ۱۹۸۰ رخ داد و آن هم به خاطر رسواییهایی بود که در این زمینه بروز کرد.
رفتار مناسبتر در این زمینه، اعمال سیاست در مورد سقف هدایا یا اعمال سیاست در مورد شرایط هدیه دادن است.
همیشه از هدیهگیرنده بپرسید که آیا هیچ سیاست یا چارچوبی در زمینه پذیرش هدیه دارد یا خیر و سپس براساس آن عمل کنید.
چند توصیه:
– اعطای هدیه در جریان مزایده یا مناقصه، یک پاسخ منفی قطعی است. حتی اگر مزایده و مناقصه در جریان یک تعطیلی یا مناسبت ویژه برگزار میشود باز هم از دادن هدیه خودداری کنید.
– اعطای چیزهای لوکس مثل بلیت سفرهای گرانقیمت یا ماشین جزو موارد نامناسب است.
– حتی اگر در شرایطی هستید که منعی برای هدیه دادن وجود ندارد و مقرراتی هم در این زمینه نیست، اجازه ندهید که هدیه دادن، احساس نامناسبی به وجود آورد، هر اقدامی از این دست میتواند به تخریب مناسبت های شما با دیگران منجر شود.