وقتی غول جستجوی اینترنتی یعنی گوگل در سال 2005 شرکت نرم‌افزار موبایل کوچکی به نام اندروید را خریداری کرد، جریان شایعات قصد گوگل برای ورود به دنیای تلفن‌های هوشمند کلید خورد. در آن زمان کمتر کسی می‌توانست پیش‌بینی کند که این اتحاد فقط ظرف 6 سال بتواند اپل که حاکم بر بازار سیستم‌عامل موبایل آن زمان بود را به چالش بکشاند.

در نوامبر سال 2007 گوگل نخستین چشم‌انداز از سیستم‌عامل جدیدش را برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزاری ارایه کرد، سیستم‌عاملی کامل با برخی المان‌های مخفی. برخی موارد ارایه شده در این سیستم‌عامل عبارت بود از چند Home screen یا چند دسکتاپ و ویجت‌هایی که کاربر می‌توانست آنها را در صفحه جا‌به‌جا کند، شیوه‌های تماس ابری و تعامل با محدوده وسیعی از سرویس‌های گوگل (همچون جی‌میل) تنها با یک لاگین ساده.

خیلی زود در همان سال نخستین تلفن همراه با این سیستم‌عامل، همراه شد. گوشی T-Mobile مدل G1 دستگاهی نسبتا بزرگ و ابتدایی بود که فاقد پورت هدفونی بود و از کیبورد کشویی زمختی نیز برخوردار شده بود.

چرا اندروید؟

این سیستم‌عامل را "اندی روبین" ایجاد کرد. وی کارش را در سال ۱۹۸۹ در اپل آغاز کرد. چند سال بعد وارد شرکتی شد که بعدا توسط مایکروسافت خریداری گردید و در عمل کارمند مایکروسافت شد. مدتی بعد او شرکتی را تاسیس و اندروید را در آن پایه‌گذاری کرد. این شرکت نیز در نهایت توسط گوگل خریداری شد.

‏کلمه اندروید به مفهوم روبات انسان نما است. دلیل انتخاب چنین اسمی علاقه فراوان آقای روبین به روبات‌ها بوده است! ‏

نکته قابل توجه در خصوص نام‌گذاری نسخه‌های مختلف اندروید است. اگر دقت کنید متوجه می‌شوید که آقای اندی روبین علاقه خاصی به انواع دسرها و میوه‌ها دارد، زیرا در هر نسخه نامی از این سنخ را برمی‌گزیند. نکته جالب‌تر اینکه این نام‌گذاری براساس حروف الفباست (حداقل تا این جای کار که این طور بوده!).

چنان‌که در ادامه مقاله خواهید دید، نام نسخه‌ها به ترتیب Cupcake، Donut، Eclair، Froyo، Gingerbread، Honeycomb و Ice Cream Sandwich ذکر شده است. حال کافیست حرف اول نام هر یک از نسخه‌ها را در نظر بگیرید تا متوجه شوید در گزینش نام‌ها، علاوه بر لحاظ علاقه وافر جناب اندی به میوه‌جات و دسرها، ترتیب حروف الفبای انگلیسی نیز رعایت شده است!

آیا می‌دانستید اینتل نیز مشابه اندروید، برای نام‌گذاری مدل‌های مختلف پردازنده‌هایش از نام‌ رودها استفاده می‌کند؟ البته قدمت کار اینتل به خیلی قبل‌تر از اندروید بازمی‌گردد.

اندروید 1.1

تنها چند ماه کافی بود تا امکانات ضروری به این سیستم‌عامل گنجانده شود. این موارد شامل بهینه‌سازی‌هایی در بخش ساعت آلارم، سرویس محبوب جی‌میل، ابزارهای نوین نقشه ‌و مهم‌تر از همه آنها عرضه ابزارهای پولی در اندروید مارکت بود که گوگل را قادر می‌ساخت تا از دریایی که اپل در آن زمان نهنگ صید می‌کرد، گوگل هم چند ماهی برای بقا و توسعه خود صید کند.

اندروید 1.5 : Cupcake

تا این جای قضیه به جز امکاناتی که در گوشی مدل T. Mobile G1 گنجانده شده بود، موارد چندان جالبی برای مشتریان افزوده نشده بود، تا اینکه در آوریل 2009 با عرضه نسخه‌ای از اندروید با طعم Cupcake ، تمامی امکانات تغییر یافت.

با عرضه گوشی مدل HTC Magic جهان نخستین گوشی اندرویدی بدون کیبورد را به خود دید. در این گوشی مثل گوشی‌های بدون کیبورد فعلی، از طریق کیبورد روی صفحه لمسی می‌توان به راحتی متن را تایپ کرد. دوربین این گوشی قادر به فیلم‌برداری بود و بلوتوث A2DP برای پخش موزیک بی‌سیم و همچنین حرکات انیمیشنی صفحه این گوشی باعث می‌شد تا اندروید واقعا به عنوان رقیب آیفون جلوه‌گر شود.

اندروید 1.6 : Donut

حدود 6 ماه بعد گوگل نسخه جدید سیستم اندروید را که کاملا متحول شده بود، عرضه کرد. طعم نان شیرینی اندروید به قدری خوب بود که هنوز هم برخی از دستگاه‌های اندرویدی امروزی از آن پلتفرم بهره می‌برند!

طی این تغییرات اندروید مارکت نیز بهینه شد تا جستجوی ابزار در آن آسان‌تر شود. دوربین و گالری اندروید نیز توسعه یافت و سیستم جستجوی صوتی بسیار پیشرفته‌ای نیز برای شماره‌گیری صوتی مخاطبین به این سیستم افزوده شد.

وضوح تصویر بالاتر WVGA (با رزولوشن 480 *800 پیکسل) نیز به عنوان آپگرید برای این نسخه عرضه شد. هنوز بسیاری از گوشی‌های هوشمند امروزی نیز از این رزولوشن بهره می‌برند.

نکته بسیار مهم‌تر اینکه سرعت این نسخه از سیستم‌عامل اندروید بسیار سریع‌تر شد و دیگر انتظار حین اجرای برنامه‌ها و یا انجام تایپ، حوصله‌ کاربران را سر نمی‌برد.

اندروید 2.1 : Eclair

اگرچه نان شیرینی دونات واقعا سرعت اندروید را مثال‌زدنی کرد، اما هنوز ضعف‌هایی در برخی قسمت‌ها وجود داشت که صدای کاربران را کم‌کم در آورد. همین امر باعث شد تا خیلی زود بعد از Donut نسخه 2 اندروید عرضه شود که در آن تعدادی باگ مرتفع شده بود.

سپس نسخه 2.1 اندروید (Eclair) ارایه شد تا با طعم نان خامه‌ای خود احساسی دوباره به ذائقه اندرویدی‌ها ببخشد. در نسخه جدید، نسبت کنتراست بهتری برای پس‌زمینه ارایه شد و قابلیت پشتیبانی از HTML5 نیز به آن افزوده شد.

در این نسخه، گوی‌های متحرک روی صفحه‌نمایش، به نوعی حس زنده بودن به سیستم‌عامل اندروید و گوشی مذکور می‌داد.

دیگر ابزارهای جدید همچون زوم دیجیتالی دوربین، پشتیبانی از فلاش LED و بلوتوث 2.1 تجربه جدیدی در زمینه عکاسی و مالتی‌مدیا ارایه کرد و البته یکپارچه‌سازی بیشتر این ابزارها با سخت‌افزار گوشی به مفهوم ارتقای سرعت سیستم‌عامل نیز بود.

اندروید 2.2 : Froyo

در بهار سال 89 اندروید با طعم ماست یخ‌زده (Frozen Yogurt)، سیستم‌عامل خود را دستخوش تحولی اساسی کرد که نقطه بارز آن افزایش فوق‌العاده سرعت کاربری سیستم‌عامل بود. این امر اندروید را مستعد ورود به دنیای تبلت‌ها ساخت.

در این نسخه از فلش آدوبی نیز پشتیبانی می‌شود و این امر بدان مفهوم است که دستگاه‌ها قادر خواهند بود محتویات وب را آن طور که قرار بوده نمایش دهند، امری که آیفون هنوز با آن مشکل دارد. یکی دیگر از نقاط برجسته این نسخه آن است که با بهره‌گیری از امکان tethering می‌توان گوشی را به هات اسپات Wi-Fi تبدیل کرد و بدین ترتیب اینترنت GPRS سیم‌کارت گوشی را به صورت بی‌سیم برای استفاده دیگر تجهیزات همچون نوت‌بوک به اشتراک گذارد.

اندروید 2.3 : Gingerbread

در حال حاضر تلفن‌های هوشمند مورد عرضه بیشتر از این سیستم‌عامل بهره می‌برند و البته بسیاری از تبلت‌ها نیز از این سیستم‌عامل برخوردارند. می‌توان گفت محصولات اندروید با این نسخه طعم شیرینی زنجبیلی را به خود گرفته‌اند. این نسخه از اندروید از رزولوشن بسیار خوب WXGA و حتی بالاتر پشتیبانی کرده و همچنین از طراحی جدیدی برخوردار است و به آیکون‌ها رنگ و لعابی دوباره بخشیده است. همچنین نمایشگر باتری آن نیز از حالت عمودی به صورت افقی نمایش داده می‌شود.

از لحاظ ارتباطی پشتیبانی از گزینه NFC نیز در این سیستم‌عامل گنجانده شده است و بدین ترتیب تجهیزاتی که از سخت‌افزار NFC برخوردار باشند، می‌توانند از امکانات ارتباطی آن به خوبی بهره ببرند. همچنین در این نسخه، پشتیبانی از دوربین دوم مخصوص تماس ویدیویی خیلی منسجم‌تر شده و کیبورد مجازی نیز خیلی بهتر از قبل شده است.

اکنون با عرضه دستگاه‌هایی همچون گوشی ‌سونی‌اریکسون مدل Xperia Play که از دکمه‌های سخت‌افزاری اختصاصی اجرای بازی نیز برخوردار است، کیفیت صدا و گرافیک و فرامین ورودی برای توسعه‌دهندگان بازی ارتقا یافته که این امر به مفهوم آن است که اندروید خود را برای ارتقای مهارت اجرای بازی آماده کرده است.

اندروید 3 : Honeycomb

با ظهور تبلت‌های اندرویدی، لازم بود تا سیستم‌عاملی اختصاصی برای آنها عرضه شود، اکنون شانه‌ عسل، تقدیمی اندروید به این منظور عرضه شده است. در نسخه Honeycomb اندروید دسکتاپی سه‌بعدی ارایه کرده و طراحی ویجت‌ها را دستخوش تحولی اساسی کرده تا درصفحه نمایش‌های بزرگ‌تر و با رزولوشن بیشتر، بهتر منطبق شوند.

در این نسخه پشتیبانی از نمایش چندپنجره‌ای باعث سهولت انجام کار می‌شود و مثلا کاربر می‌تواند هنگام چت با دوستان خود همزمان ایمیلش را نیز چک کند. از امکانات جالب این نسخه می‌توان به قفل صفحه کلید زیبای آن اشاره کرد که مختص اندروید 3 است.

تغییر اساسی در این نسخه پشتیبانی از تجهیزات دو هسته‌ای است و این بدان مفهوم است که سیستم‌عامل قرار است قدرتی محاسباتی فراتری در اختیار کاربران قرار دهد، بدون آنکه روی مصرف باتری تاثیر چندانی داشته باشد. اگرچه در حال حاضر فقط چند مدل از تبلت‌ها از Honeycomb بهره می‌برند، اما با قابلیت‌هایی که در این نسخه از اندروید دیده می‌شود، پیش‌بینی می‌شود تا سال آینده تبلت‌های خیلی بیشتری با این سیستم‌عامل عرضه شوند.

Archos نیز چند مدل نسبتا خوش‌قیمت از تبلت‌های خود را با این نسخه از سیستم‌عامل اندروید عرضه کرده است.

اندروید 4 : Ice Cream Sandwich

به گفته خود گوگل، هدف از عرضه این نسخه آن است تا استفاده از همه قابلیت‌های اندروید ساده‌تر از گذشته شود. به نوعی اندروید با نسخه ساندویچ بستنی خود، دیدگاه جدیدش را نسبت به ساده‌سازی کار با گوشی هوشمند همراه ارایه کرده است. در این نسخه پیشرفت‌های زیادی نسبت به نسخه‌های قبلی دیده می‌شود. گوشی سامسونگ مدل Galaxy Nexus نیز که همزمان با این نسخه عرضه شده، از همین سیستم‌عامل بهره می‌برد. لازم به ذکر است که سامسونگ به احترام فوت استیو جابز، عرضه این محصول خود را چند روز به تعویق انداخت.

گفته می‌شود این نسخه از اندروید نیز همانند نسل قبلی خود و مشابه قابلیت iOS اپل، می‌تواند هم روی تلفن هوشمند و هم روی تبلت نصب شود. در نسخه جدید برخی اشکالات اتصال نسخه‌های قبلی به Exchange Server مایکروسافت رفع شده و از گزینه On-Device Encryption نیز پشتیبانی می‌شود. در اندروید 4 سیستم تایپ صوتی و Copy/Paste نیز ارتقا یافته و رابط گرافیکی تقویم نیز تغییراتی اساسی داشته است.

یکی از قابلیت‌های جالب این نسخه آن است که با بهره‌مندی از امکانی جدید، می‌توان با گرفتن گوشی در جلوی صورت خود (صاحب گوشی)، قفل گوشی را باز کرد!

به گفته گوگل، تمامی دستگاه‌هایی که هم اکنون از اندروید نسخه Gingerbread برخوردارند، می‌توانند با این نسخه نیز کار کنند.

نکته: نام برخی از نسخه‌های داخلی اندروید در ابتدا Astro و Bender بود که البته نمود خارجی پیدا نکرد. این نام‌ها برگرفته از نام روبات‌ها بود، اما بعدها برای حفظ کپی‌رایت نام‌های اندرویدی، دیگر از نام روبات‌ها استفاده نشد.