محل کسب درآمد شبکه‌های اجتماعی چیست؟

منبع درآمد امکانات ارتباطی و مخابراتی نظیر Viber، WhatsApp، Line و موارد مشابه  را می‌توان به چند دسته تقسیم نمود:

1ـ بسیاری از شرکت‌های ارائه دهنده این خدمات، دارای تبلیغات آنلاین هستند که درآمد مناسبی را برای آنان به ارمغان می‌آورد. این تبلیغات، بسیار هوشمندانه عرضه می‌شوند و بر اساس منطقه جغرافیایی کاربر مدنظر که از روی IP وی قابل شناسایی است، به صورت هدفمند، ارائه می‌گردند.

2ـ بسیاری از خدمات این شرکت‌‌ها قابل Upgrade و ارائه با امکانات بیشتر است. مثلا شما می‌توانید سرویس پست‌الکترونیکی خود را با امکانات بسیار بیشتری نسبت به امکانات پایه، در اختیار داشته باشید که طبیعتا مستلزم پرداخت مبالغی است. گرچه این مبالغ به نظر ناچیز می‌رسند، اما در نظر داشته باشید که برخی از ارائه دهندگان سرویس‌های پست الکترونیکی، صدها میلیون مشترک دارند و اگر درصدی از این مشترکین، این مبالغ ناچیز را پرداخت نمایند، در نهایت، مبلغ چشمگیری خواهد بود.

شبکه‌های اجتماعی نیز از این قاعده مستثنی نیستند، LinkedIn نمونه مناسبی برای ذکر است. خدمات پایه این شبکه محدود است و درصورت نیاز به خدمات بیشتر، بهای آن از کاربر، مطالبه می‌شود. منظور از خدمات بیشتر، خدمات حرفه‌ای‌تر با کارایی و اثربخشی بهتر و بیشتر است.

در زمینه Viber و موارد مشابه نیز عرض می‌شود که این سرویس‌ها، دارای موارد گوناگونی هستند که نیازمند پرداخت وجه است، همانند تماس با خارج از شبکه، مانند تماس با افرادی که در این شبکه عضو نیستند. در این زمینه، بحث مهندسی فروش و قیمت‌گذاری خدمات ارائه شده نیز مقوله‌ای بسیار پیچیده، دقیق و مطالعه‌ شده است، به گونه‌ای که همواره سعی می‌شود، قیمت‌گذاری به گونه‌ای باشد که کمتر از قیمت تماس عادی مخابراتی در نظر گرفته شود تا به لحاظ اقتصادی، مقرون به صرفه‌ باشد و کاربران ترغیب به استفاده از این سرویس‌ها شوند. در ضمن، برخی خدمات جانبی این سیستم‌ها نیز به صورت پولی است، مانند برخی از شکل‌های نمادین ابراز احساسات و عواطف یا نمادهای اعیاد، جشن‌ها و مراسم که به Sticker شهرت دارند. در این زمینه نیز، وایبر نمونه مثال‌زدنی است.

در ضمن، برخی خدمات نیز دوره آزمایشی یا Trial داشته و پس از سپری‌شدن مدت زمان مشخصی، از کاربر، مبالغی برای ادامه ارائه خدمات، دریافت می‌شود.

3ـ بسیاری از شبکه‌های اجتماعی نظیر Facebook یا Google+ دارای امکانات ویژه‌ای برای شرکت‌ها، سازمان‌ها، افراد حقوقی و همچنین افرادی نظیر هنرمندان هستند که این موارد نیز اکثرا رایگان است، اما طی مرور زمان و با استفاده از این امکانات، احساس می‌کنید که نیازمند تبلیغات گسترده هستید و این زمانی است که به این شبکه‌ها وابسته شده‌اید و ارتباطات فراوانی توسط آنها به وجود آورده‌اید، پس چاره‌ای جز پرداخت مبالغی برای انجام تبلیغات مدنظر خود در شبکه مورد نظر، نخواهید داشت. تبلیغات در این شبکه‌ها تنوع فراوان با امکانات گوناگون و مبالغ متغیر دارد، به عنوان مثال می‌توان به مواردی از قبیل Promote Page، Promote Website و Boost Post اشاره نمود.

مثال دیگر در این زمینه، موتورهای جستجو، از جمله گوگل هستند. همه می‌دانیم که حتی جستجوی پیشرفته، رایگان است اما شما به عنوان مدیر یک شرکت، برای آنکه در صورت جستجوی موارد قابل عرضه شرکت متبوع خود توسط کاربران، اعم از کالاها یا خدمات، نام شرکت یا برند شما در بالای فهرست قرار بگیرد، نیازمند پرداخت مبالغی برای نمایش تبلیغ مد نظر خود خواهید بود. البته در این موارد، موتور جستجو به وضوح به کاربر اعلام می‌دارد که یک یا چند مورد اول، تبلیغ هستند تا با سایر نتایج، اشتباه گرفته نشوند، اما در هر حال، ظاهر شدن نام شرکت یا برند شما، حتی با عنوان تبلیغ، در بالای فهرست جستجو، می‌تواند درآمد شرکت شما را بالا ببرد. بنابراین، احتمالا با میل و رغبت، مبلغ مورد نظر را به موتور جستجو، تقدیم خواهید نمود.

4ـ بحث داده‌کاوی یا Data Mining از بحث‌های جدی و درآمدزای موتورهای جستجو، سایت‌ها، خدمات و شبکه‌های فوق است. به عنوان مثال، برای شرکت‌های تجاری بسیار ارزشمند است که بدانند به عنوان مثال، مردم یک کشور یا یک ناحیه خاص از چه نوع محصولات، کالاها یا خدماتی، بیشتر استفاده می‌کنند، در امور فنی مهندسی چه نیازهایی دارند، چه نوع روزنامه‌ها و نشریاتی را ترجیح می‌دهند، به لحاظ اجتماعی و سیاسی چه ویژگی‌ها و به لحاظ فرهنگی و اقتصادی چه نیازهایی دارند، در امور ورزشی دارای چه علایقی بوده یا حتی مثلا از چه ذائقه غذایی برخوردار هستند، از چه تفریحاتی لذت می‌برند، اوقات فراغت خود را چگونه سپری می‌کنند، مقصد بیشتر مسافرت‌های آنان به چه نواحی یا کشورهایی است، چه نوع کتاب‌هایی را بیشتر مطالعه می‌کنند، چه فیلم‌هایی را بیشتر می‌پسندند یا به چه نوع موسیقی علاقمندند و چه کنسرت‌هایی را ترجیح می‌دهند. به فهرست ذکر شده می‌توان صد‌ها و شاید هزاران مورد دیگر را نیز افزود.

مطالعه نحوه رفتار آنلاین کاربران بحثی بسیار گسترده، مهم و پیچیده است. البته طبیعی است که شبکه‌ها و سایت‌های فوق، اطلاعات شخصی شما را در ملاء عام قرار نمی‌دهند، اما در هر حال، رفتار شما را در دنیای اینترنت تحت نظارت دارند و در صورت نیاز، از آنها استفاده می‌کنند. مواردی که در Privacy Policy خود به صراحت ذکر نموده‌اند، اما اکثر کاربران بدون حتی مطالعه یک سطر، آن را پذیرفته‌اند.

در ضمن، این را نیز مدنظر داشته باشید که سیاست‌های حفظ حریم خصوصی افراد در هر شبکه یا سایت، امری ثابت و تغییر ناپذیر نیست، بلکه این سیاست‌ها نیز در طی مرور زمان تغییر می‌کند. این تغییرات همواره قبل از اعمال، به اطلاع کاربران سایت یا شبکه مربوطه می‌رسد، اما معمولا، کمتر کاربری آن را مطالعه می‌نماید. در اطلاع‌رسانی‌های مربوطه، معمولا تاریخ اعمال سیاست‌های جدید درج می‌شود و ادامه استفاده کاربران از سرویس‌های مربوطه، بعد از تاریخ ذکر شده، به منزله پذیرش سیاست‌های جدید حفظ حریم خصوصی توسط ارائه دهنده سرویس‌های مدنظر است.

5ـ بسیاری از شرکت‌های فعال در حوزه‌های مطرح شده، همانگونه که در ادامه مطلب، ذکر خواهد شد، فعالیت‌های متنوع و گسترده‌ دیگری نیز دارند. به عبارت دیگر، تنها منبع درآمد آنان، صرفا موارد ذکر شده نمی‌باشد. برای شرکت‌هایی که فعالیت‌های درآمدزای متنوعی دارند، انجام فعالیت‌هایی که به ظاهر، درآمد مطلوبی ندارند، با سهولت فراوانی امکان‌پذیر است. فعالیت‌هایی که می‌تواند موجب بالا رفتن درآمد سایر زمینه‌ها، شود. در این زمینه Google Analytics مثال خوبی است. این ابزار گرچه به شما اجازه مانیتور و رصد دقیق وب‌سایت خود را به صورت رایگان می‌دهد، اما دیر یا زود برای برطرف نمودن برخی ضعف‌های موجود در پاره‌ای از جنبه‌های مربوط به وب‌سایت، کیفیت یا قیمت محصولات، نحوه ارائه محصولات، خدمات پس از فروش و یا صرفا به دلیل بالا بردن آمار بازدید، احتمالا به فکر تبلیغات آنلاین در Search Engine خواهید افتاد.

میزان درآمد این شرکت‌ها در چه حدی است؟

1ـ میزان درآمد شرکت Facebook در سال 2013 حدود هشت میلیارد دلار بوده است. جالب است که بدانید Instagram و WhatsApp نیز متعلق به همین شرکت است. این شرکت که در سال 2004 بنیانگذاری شده و مقر اصلی آن در ایالت کالیفرنیا در ایالات متحده است، حدود هشت هزار و پانصد کارمند دارد و مالک شرکت Oculus VR نیز هست.

2ـ درآمد شرکت Twitter در سال 2013 بیش از ششصد و پنجاه میلیون دلار بوده است. این شرکت که در سال 2006 بنیانگذاری شده و مقر اصلی آن در ایالت کالیفرنیا است، بیش از سه هزار کارمند دارد.

3ـ شرکت LinkedIn در سال 2013 درآمدی بالغ بر یک و نیم میلیارد دلار داشته است. این شرکت که در سال 2003 بنیانگذاری شده است و مقر اصلی آن در ایالت کالیفرنیا است، حدود پنج هزار و پانصد کارمند دارد.

4ـ شرکت Google دارای درآمدی نزدیک به شصت میلیارد دلار در سال 2013 بوده است. این شرکت که در سال 1998 بنیانگذاری شده و مقر اصلی آن در ایالت کالیفرنیا است، بیش از پنجاه و پنج هزار کارمند دارد. سیستم عامل Android، مرورگر اینترنت Google Chrome، پست الکترونیکی Gmail، سایت YouTube و ابزار Picasa متعلق به این شرکت است.

5ـ شرکت Yahoo در سال 2013 درآمدی بیش از چهار و نیم میلیارد دلار داشته است. این شرکت که نسبتا قدیمی‌تر است و در سال 1994 بنیانگذاری شده و مقر اصلی آن در ایالت کالیفرنیا است، بیش از دوازده هزار کارمند دارد و مالک Flickr و Tumblr نیز هست.

6ـ شرکت Line که شرکتی ژاپنی است، مالک نرم‌افزار و سیستم ارتباطی‌ـ‌ مخابراتی Line است. این شرکت در سال 2000 بنیانگذاری شده است و در زمینه نرم‌افزار‌های موبایل و خدمات اینترنت فعالیت دارد و درآمد آن در سال 2013 به حدود صد میلیون دلار رسیده است. این شرکت که مقر اصلی آن در توکیو است، بیش از پانصد نفر کارمند دارد.

7ـ شرکت Rakuten که شرکتی ژاپنی است، مالک نرم‌افزار و سیستم ارتباطی‌ـ مخابراتی Viber است. عمده فعالیت این شرکت در زمینه تجارت و بانکداری الکترونیکی است و در سال 1997 بنیانگذاری شده و درآمد آن در سال 2013 به بیش از پنج میلیارد دلار رسیده است. این شرکت که مقر اصلی آن در توکیو است، بیش از یازده هزار کارمند دارد.