یک طرح کسب و کار استاندارد دارای ۱۱ بخش اصلی می‌باشد. هر بخش آن نماینده‌ی جنبه‌ای از سازمان می‌باشد و در کنار هم چهار‌چوب و نمای کلی سازمان شما را نمایش می‌دهد. با این حال شما می‌توانید بسته به نوع فعالیتتان به بخش یا بخش‌هایی بیشتر بپردازید. معمولا یک طرح کسب و کار با خلاصهای از طرح اصلی شروع می‌شود که به طور موجز و سریع اطلاعات کلیدی برنامه تجاری را بیان می‌کند.
دیگر بخش‌ها شامل جزئیات بازار، محصول، تیم مدیریت، استراتژی‌های سازمان، برنامه‌ی اجرایی و داده‌های مالی می‌باشند.نکته‌ی مهمی که باید همواره در نوشتن طرح کسب و کار مد نظر باشد این است که در عمل برای افراد مختلف باید طرح کسب و کارهای مختلف نوشته شود زیرا هر مخاطبی به یک سری اطلاعات عمومی در مورد طرح و بالتبع مجموعه‌ای از اطلاعات تخصصی نیاز دارد که باید به سئوالات تخصصی وی پاسخ دهد و مطالب دیگر کمتر مفید می‌باشند. همچنین از آنجا که کلیه‌ی جنبه‌های اطلاعات در دسترس عموم قرار ندارد، ضریب امنیت حفظ طرح نیز بالا می‌رود. برای مثال یک طرح کسب و کار که برای اخذ تسهیلات به بانک ارائه می‌شود باید کاملا با طرح کسب و کار ارائه شده به شرکای علمی متفاوت باشد. همچنین برای جذب مشتری نیز می‌توان یک معرفی کلی از سازمان و محصول را در قالب یک طرح کسب و کار بسیار ساده‌سازی شده به مشتری ارائه نمود که در اینجا لزوم متفاوت بودن طرح‌های تجاری به وضوح نمایان است.
عناصر 11 گانه طرح کسب و کار:
1- خلاصه‌ی مدیریتی
2- تشریح شرکت
3- خدمات و محصول
4- تحلیل بازار و فرصت
5- راهبرد و اجرا
6- تحلیل رقابت
7- تیم مدیریتی
8- الزامات و نیازهای تأمین بودجه
9- بررسی‌های مالی طرح
10-پیوست‌ها
11- جداول و نمودارها
معمولاً چکیده و خلاصه‌ی مدیریتی در ابتدای طرح و پیوست‌ها در انتهای طرح کسب و کار آورده می‌شوند، ولی ترتیب دیگر بخش‌ها ثابت نبوده و می‌تواند بسته به نوع پروژه تغییر نماید. مهم آن است که جنبه‌های مختلف بررسی شده و سازمان به طور روان و منطقی توضیح داده شود. برای روشن تر شدن بیشتر موضوع، به بررسی تک تک اجزا می پردازیم:
خلاصه‌ی مدیریتی
خلاصه شامل حدود یک تا دو صفحه از اطلاعات برجسته طرح می‌باشد. این خلاصه بسیار مهم است زیرا سرمایه‌گذاران بالقوه در ابتدا آن را خوانده و باید جذب آن شوند تا ادامه طرح را نیز بخوانند. تاثیر نهایی طرح کسب و کار شما از همین بخش کوچک سرچشمه می‌گیرد. این بخش بسیار پراهمیت است و باید کاملا گویای طرح کلی شما باشد.
توصیه: سعی کنید این بخش را در آخر و پس از تکمیل سایر بخش‌ها بنویسید چر اکه هم به تمام جنبه‌ها اشراف دارید و هم تمام اطلاعات کلیدی را در خلال نوشتن دیگر بخش‌ها یافته‌اید.
بسیاری از افرادی که طرح‌های تجاری را می‌خوانند (بانکداران، سرمایه‌گذاران، شرکاء و...) دوست دارند که خلاصهای از آنچه در پیش رو دارند، شامل قسمت‌های مهم برنامه کسب و کار را ببینند.
چنین خلاصهای، دید کلی نسبت به آنچه در ادامه خواهد آمد، در اختیار خواننده قرار می‌دهد. چنین خلاصهای نباید بیش از دو صفحه باشد. خلاصه، پس از اینکه کل برنامه تکمیل شد، نوشته می‌شود.
در خلاصه مدیریتی موارد زیر مطرح می‌شود:
• توصیف زمینه کسب و کار و اصل موضوع
• فرصت و راهبرد
• پروژه‌ها و بازار هدف
• مزیت‌های رقابتی
• سوددهی و توان جمع‌آوری آن
• تیم کاری
• پیشنهاد
نوع کسب و کار (تولیدی، خدماتی، تجاری و...)، محل استقرار، ماموریت و هدف شرکت خود را مشخص سازید.
مثلاً شرح فعالیت شرکت خدمات نظافتی «نظیف» بر این اساس است:
این شرکت خدماتی بر مبنای قرارداد برای فعالیت‌های کوچک و متوسط، خدمات نظافتی انجام می‌دهد. این خدمات عبارتند از تمیز کردن کف طبقات، فرش‌ها، پرده‌ها و پنجره‌ها و جاروکشی و گردگیری و شستشوی معمول. قراردادها یکساله بسته می‌شوند و خدمات خاص و شرح انجام خدمات را شامل می‌شوند.
همچنین باید هرگونه اطّلاعاتی که فرصت مورد نظر را برای کسب و کار شما مهیا می‌کند در این قسمت به اختصار ارائه گردد.
فرض کنید ایده و یا کسب و کار شما در زمینه موبایل است. در این قسمت لازم است روند تغییرات و تحولات گوشی‌ها از گوشی‌های بزرگ به گوشی‌های کوچکتر و اینکه در آینده این صنعت به چه سمت و سویی پیش خواهند رفت، توضیح داده شود.
فنّاوری مرتبط با کسب و کار شما و سرعت تغییرات آن بسیار مهم است. در این قسمت بگویید که کسب و کار شما در چه دنیایی از فنّاوری مربوط به سر می‌برد.
بعد از اینکه فرصت مشخص شد، باید به طور خلاصه مشخص کنید چطور این فرصت را دنبال می‌کنید و در حقیقت مشخص کنید، راهبرد بازاریابی به کار رفته در طرح شما کدام است؟
هدف‌گیری بازار خود را به طور خلاصه در این قسمت ذکر کنید.
مختصراً بیان کنید موقعیت شما در آینده در میان رقبا چه خواهد بود؟ ویژگی‌های منحصر به فرد کالا و خدمات خود را بیان کنید و ذکر کنید این کالا و خدمات چه ارزشی برای مشتریانتان دارد؟ همچنین اطّلاعات مالی مهم از وضعیت گذشته و برنامه‌ریزی برای آینده از قبیل درآمد، سود خالص، دارایی‌ها و سهام را مشخص کنید.
مثلاً شرکت خدماتی نظیف آنچه در قسمت سوددهی خود در بخش خلاصه مدیریتی مشخص کرده، اینگونه است:
میزان درآمد حاصل از ارائه خدمات نظافتی در سال 850 میلیون ریال، افزایش ارائه خدمات 20 درصدی سالیانه در 3 سال اول.در خلاصه مدیریتی خود، شما باید اطّلاعاتی را به طور خلاصه در خصوص همکاران خود به خواننده منتقل کنید.
• چه کسی این کسب و کار را تأمین کرده و چگونه؟
• از لحاظ حقوقی و مالکیت شرکا و همکاران، شرکت شما چگونه است؟
• افراد کلیدی و مهم شرکت چه کسانی هستند؟
• سهامداران چه کسانی هستند و نحوه توزیع سهام چگونه است؟
و در نهایت اینکه شما باید به طور مشخص و واضح پیشنهاد اصلی یا نهایی خود را به خواننده یا سرمایه‌گذار مخاطره‌پذیری که قصد دارد، در طرح شما شرکت یا سرمایه‌گذاری نماید، ارائه دهید.
بطور مثال یک خلاصه مدیریتی برای شرکت فرضی ابزار دقیق به شرح زیر می باشد:
شرکت «ابزار دقیق» در سال 1374 به وسیله یک تیم متخصص و با تجربه پنج نفری به دنبال کشف یک فرصت جذاب کاری و در پاسخ به آن، تأسیس و با شرایط زیر تحت شماره... به ثبت رسیده است.
- بازار محصول «ابزار دقیق» بازار محکم و استواری است (2500 میلیون ریال در سال 1375) با %35 رشد سالانه در 10 سال گذشته و نشانه‌هایی قوی حاکی از رشد شتابان در آینده.
- قیمت و حاشیه سود جذاب (متوسط صنعت: %15 پس از کسر مالیات)
- رقبای اصلی فعلی، هم در قسمت تولید و هم در سازمان فروش دارای سرمایه ثابت و هزینه‌های بالا هستند و نزدیک به ظرفیت خود تولید می‌کنند.
- شرکت ابزار دقیق اعتقاد دارد می‌تواند %30 بیشتر از رقبا (یعنی %20 سود) در هزینه‌های تولید و فروش صرفه‌جویی کند.
- توانایی شرکت در انجام این برنامه اساساً مبتنی بر مهارت‌ها و تجربه‌های تیم مدیریت است. تلاش‌های گذشته تیم مدیریت باعث افزایش سهم بازار از %17 به%45 طی 10 سال گذشته شده است.
- نتیجتاً شرایط فوق باعث شد شرکت ابزار دقیق معتقد شود، که تولید «ابزار یراق» با کیفیت بالا و قیمت جذاب با گرفتن %75 از بازار در عرض سه سال فرصتی استثنایی است. پیش‌بینی فروش برای سال 1386 بالغ بر 350 میلیارد ریال و درآمد پس از کسر مالیات 35 میلیارد ریال است. شرکت ابزار دقیق برای پیاده کردن طرح فوق در جست‌وجوی سرمایه‌گذاری منصفانه‌ای بالغ بر 30 میلیارد ریال است که %35 آن از طریق سهام عام فروخته خواهد شد.
"وب مک، تعالی بخش برند شماست"