از ديرباز تاكنون، طبيعت زنده از بزرگترين معلمهاي بشر در پيشبرد صنعت و دانش بوده است. در اين ميان، گاهي پژوهشگران با الهام گرفتن از يك فرآيند طبيعي يا يك گونهي جانوري دست به توليد ابزاري زدهاند كه از ويژگيهاي آن برخوردار باشد. در اين مطلب به معرفي ۵ جانور عجيب خواهيم پرداخت كه الهامبخش دانشمندان در ابداعات جديد بودهاند. در ادامه با زوميت همراه باشيد.
نام: ميگوي مانتيسي
خانواده: يونيپلتاتا (Unipeltata). تاكنون ۴۵۰ گونه از اين رسته شناخته شده است
طول: بيش از ۴۰ سانتيمتر- گاهي اوقات بزرگتر
عادات شناخته شده: كرمها، خرچنگها، ماهي و ميگو، حيوانات مورد علاقهي او براي شكار هستند
واقعيت عجيب: قبل از اين كه تصميم بگيريد يك ميگوي مانتيسي در خانه نگه داريد، تمام جوانب كار را در نظر بگيريد! معمولا ميگوي مانتيسي به هر چيزي كه در داخل آكواريوم منزل شما وجود دارد، علاقهمند است. حتي نوع بزرگتر اين جانور ميتواند شيشهي آكواريوم را هم بشكند.
نكتهي الهامبخش: از آنجا كه ميگوي مانتيسي به طور خارقالعادهاي، شكارچي ماهري است، توانسته الهامبخش دانشمندان در جنبههاي گوناگوني هم باشد. چشمهاي تكامل يافتهي اين جانور به ۱۶ گيرندهي رنگ مجهز است (در حالي كه اين رقم براي چشم انسان ۳ عدد است) و ميتواند با چرخش حركت چشمهاي خود، نور را پلاريزه كند. استفاده از اين قابليت ميتواند در ساخت رباتهاي زير آب، بهبود عملكرد عينكهاي آفتابي يا حتي تشخيص سرطان مفيد باشد. ضمن اين كه الگوبرداري از مدل چنگالهاي قدرتمند اين جانور ميتواند در تقويت استحكام هر چيز از زرهي بدن گرفته تا بدنهي هواپيما موثر عمل كند. اين چنگالها كه سلاح وحشيانهي اين جانور هستند، ضربههاي سهمگين را به لطف ضربه گيرهاي كوچكي كه روي سطح پيچيده و مارپيچ بدن آن وجود دارد، دفع ميكنند.
نام: پانگولين (پولك پوست)
خانواده: پولك پوستان (۸ گونه)
طول: بيش از يك متر
عادات شناخته شده: پانگولين به تنهايي در اطراف پرسه ميزند و شبها به دنبال مورچهها ميگردد
واقعيت عجيب: اين گونه در ميان جانداران، تنها موجودي است كه به علت كراتين به كار رفته در ساختار بدنش شناخته شده است. كراتين در واقع همان مادهي تشكيل دهندهي ناخنهاي انگشتان ما است.
نكتهي الهامبخش: اين جانور ميتواند علاوه بر اين كه سطح بدن خود را با سطوحي مانند كف اتاق و كاشي مماس كند، از نوعي انعطافپذيري برخوردار است كه ميتواند بدن خود را به حالت توپ در بياورد. اين نوع رفتار بدني ميتواند در ساخت سطوح محافظ الگو واقع شود. يك نمونهي الگوبرداري از بدن اين جانور، ساخت كولهپشتيهاي پانگولين است كه سطوح آن بر هم قابل همپوشاني بوده و به جاي زيپ، از يك آهنربا در ساختار آن استفاده شده است. ضمن اين كه در ساخت كلاه ايمني تاشو هم از پانگولين الهام گرفته شده است.
نام: ماهي چسبي
خانواده: گيره ماهيان
طول: اكثر گونهها زير ۷ سانتيمتر هستند.
عادات شناخته شده: به سطوحي مانند سنگ، برگ، جلبك و حتي ماهيهاي ديگر به شدت متصل ميشود!
واقعيت عجيب: ماهي چسبي شمالي ميتواند ۱۵۰ برابر وزن بدن خود را از جا بلند كند.
نكتهي الهامبخش: بالههاي اين ماهي ميتواند بر روي سطوح لغزنده هم بچسبند. اين خاصيت به لطف وجود ساختارهاي لايهاي مو-شكل كوچكي است كه ميتواند خود را با بخشهاي غيرقابل دسترس سطح درگير كند و مهمتر از همه اين كه ماهي چسبي ميتواند به اختيار خود از اين توانايي استفاده كند و آن را تحت كنترل داشته باشد. بهرهگيري از ساختار بدني اين ماهي، توانسته است در زمينهي "جراحي از طريق يك سوراخ كوچك" (keyhole surgery)، اتصال جاصابوني به كاشي ديوار يا حتي نصب ردياب به بدن نهنگها جهت تامين امنيت آنها، نمود پيدا كند.
نام: سوسك بمب افكن
خانواده: سوسكهاي زميني
طول: كمتر ۲ سانتيمتر
عادات شناخته شده: اين حشره با دفع اسپري مهلك از بخش انتهايي بدن خود، خطر را رفع كرده و حتي ديگر حشرات را ميكشد
واقعيت عجيب: اين حشره حتي در مرحلهي لارو بودن هم ميتواند گوشتخوار باشد.
نكتهي الهامبخش: طي واكنشي كه بين دو تركيب هيدروكينون و هيدروژن پراكسيد در داخل شكم سوسك اتفاق ميافتد، اين اسپري آزاد ميشود. اگر چه اين مخلوط تقريبا در نقطهي جوش خود قرار دارد، اما اثري از رنج و ناراحتي در سوسك بمب افكن مشاهده نميشود. دانشمندان با استفاده از تصويربرداريهاي اشعهي ايكس در سرعتهاي بالا پي بردند كه سوسك اين واكنش را به صورت پالسي انجام ميدهد از اين رو به محفظهي بدن خود اجازه ميدهد كه زمان كافي براي خنك شدن داشته باشد. تصور فعلي بر آن است كه الگوبرداري از اين رفتار ميتواند به توسعهي سيستمهاي پيشران كمك كند.
نام: خفاش نعل بيني
خانواده: نعلبينيان
طول: بيش از ۱۴ سانتيمتر
عادات شناخته شده: اين جانور با استفاده از توانايي پژواكيابي و چالاكي در پرواز، ميتواند حشرات در حال پرواز را شكار كند
واقعيت عجيب: تصور شده است كه خفاش نعلبيني چيني عامل شيوع بيماري سارس بين سالهاي ۲۰۰۲ و ۲۰۰۴ بوده است.
نكتهي الهامبخش: بيني فوق تكامل يافتهي اين نوع خفاش، آن را سرآمد ديگر خفاشان، در زمينهي توانايي درك پژواك صدا كرده است. پرههاي بيني آنها، اين امكان را در اختيار خفاشهاي نعل بيني قرار ميدهد كه متوجه كوچكترين تغييرات فركانسهاي منتشر شده در فضا شوند به طوري كه حتي حركات بالهاي يك پروانه را تشخيص دهند. شايد جاي تعجب نباشد كه محققان با توجه به مكانيرم عمل خفاشهاي نعل بيني بتوانند عملكرد شناساگرهاي زيردريايي را بهبود بخشند.