سرمایه اصلی شرکتهای دانشبنیان و استارتآپها ایده است. به عبارتی ویژگی بارز آنها این است که سرمایهبر نیستند. این شرکتها در مراحل اولیه شکلگیری نیاز چندانی به سرمایه کلان ندارند و سرمایه مورد نیاز را معمولا به واسطه نوآوریای که در بازار ایجاد میکنند، تامین میکنند، اما به تدریج و طی مراحل رشد نیاز به سرمایه بیشتری پیدا میکنند و در این مرحله تامین مالی برای رشد آنها ضروری است.
استفاده از تسهیلات بانکی و روشهای تامین مالی سنتی نیز چندان با ماهیت و ویژگیهای این شرکتها سازگار نیست. سرمایهگذاری خطرپذیر یا صندوقهای موسوم به VC در سراسر دنیا تامین مالی این کسبوکارهای نوپا را بر عهده دارند. تجربه جهانی و به ویژه کشورهای اروپایی و آمریکایی نشاندهنده ارتباط مستقیم بین صنعت سرمایهگذاری خطرپذیر (VC) با پیشرفت شرکتهای نوآور است.
در واقع سرمایهگذار خطرپذیر یک واسطه مالی است، به این معنا که سرمایه سایر سرمایهگذاران را جمعآوری کرده و بهطور مستقیم روی سبدی از بنگاههای اقتصادی نوپا، سرمایهگذاری میکند.
صندوقها و نهادهای سرمایهگذاری خطرپذیر
صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر یا vc ها شرکتهای در حال رشد و تازهتاسیس را حمایت مالی کرده و آنها را در مسیر رشد کمک میکنند. vcها بعضا تامین مالیشان را به وسیله خرید سهام شرکتها انجام میدهند و معمولا ریسکهای بیشتری را با انتظار سود بالاتر میپذیرند و با گرایش بلندمدتی که دارند، در توسعه محصول و خدمات جدید به شرکتهای در حال رشد کمک میکنند. در واقع VC واسطه مالی میان موسسات سرمایهگذار اصلی و شرکتهای به سرعت در حال رشد نوآوریمحور است. عموما موسسات سرمایهگذار اصلی، به عنوان شریک با مسئولیت محدود (Limited Partner) عمل میکنند و VC نقش شریک مدیریتی (General Partner) را ایفا میکند و مسئولیت فعالیتهایی که از طریق منابع مالی LP انجام میشود را عهدهدار است.
همکاری و شراکت vcها به چه شکلی است؟
سرمایهگذاران خطرپذیر از نوآورترین و امیدبخشترین شرکتها حمایت مالی و مدیریتی به عمل میآورند. این حمایتها از ایدههای جدیدی است که قادر به تامین مالی از طریق بانکها نیستند و محصولات و خدمات را از طریق مشارکت در مدتزمان ۵ تا ۸ سال به نتیجه میرسانند. در واقع زمانی که سرمایهگذاری صورت میگیرد، سرمایهگذار مالک بخشی از سهام شرکت سرمایهپذیر میشود که عملا تا زمان بلوغ شرکت (۵ تا ۸ سال بعد) غیر قابل نقد کردن است. در عین حال شرکت مبتنی بر فناوری، نیازمند سرمایهگذاریهای بیشتر است که معمولا هر سال یا هر دو سال یک بار براساس ارزشگذاری توافقشده اتفاق میافتد، اما تا زمانی که شرکت اکتساب نشده یا وارد بازار سرمایه عمومی نشده است، نمیتوان ارزش دقیقی برای آن تعیین کرد. سرمایهگذاران خطرپذیر از شرکتها و ایدههای کوچک تا شرکتهای بلوغیافته را مورد حمایت خود قرار میدهند.