استارت آپ های موفق از ایده های خیلی ساده شروع کردن و به مدارج بالا رسیدند. خیلی ها تصور می کنند استارت آپ های موفق که حالا برای خود اسم و رسمی ساخته و درآمدهای زیاد دارند همگی از اوج شروع کرده اند در صورتی که اصلا این گونه نیست، خیلی از استارت آپ های موفق از ایده های خیلی ساده شروع شده اند و تا مدت ها نیز پا نگرفتند و این زمان، پشتکار ، شجاعت، پذیر شکست و خلاقیت بود که همه چیز را به گونه ای دیگر برایشان رقم زد؛ در این متن به داستان شروع به کار 4 استارت آپ موفق ایرانی می پردازیم؛ استارت آپ هایی که حالا سرنوشت بنیانگذارانش را به کلی تغییر داده است:
دی جی کالا
اگر از دی جی کالا تاکنون خودتان خرید نکرده باشید، حتما در نزدیکتان افراد زیادی را می شناسید که خریدهای آنلاینی از این سایت داشته اند، استارت آپی که دو برادر( حمید و سیعد محمدی) حدود 10 سال پیش راه اندازی کردند و حالا بدون شک به یکی از بزرگ ترین استارت آپ های ایرانی بدل شده است. سایتی خرید آنلاینی که داستان راه اندازی آن به خرید یک دوربین عکاسی از سوی این دو برارد باز می گردد. داستانی که دوبرادر آن را این گونه تعریف می کنند:« دوربین دیجیتال تازه آمده بود ( شاید دو، سه سال بود) و علاقه به عکاسی دیجیتال ما را بفکر خرید دوربین انداخت، علاقه داشتیم جدی و حرفه‌ای عکاسی کنیم، خلاصه تصمیم گرفتیم با هم یک دوربین SLR دیجیتال بخریم، شاید آن زمان بالای یک میلیون تومان قیمت داشت و گران بود. چون پول پس اندازمان بود و با زحمت به دست آورده بودیم، برایمان خیلی مهم بود که دوربین درستی بخریم. بنابراین شروع کردیم به بررسی کردن که چه دوربین باید بخریم، با چه تجهیزات و لنزی و... البته باید بگویم که عموما هنوز کسی از فضای عکاسی دیجیتال و جزییات آن خیلی مطلع نبود و همه به دوربین های آنالوگ مسلط بودند. بنابراین به فکر راه دیگری افتادیم و یکی از گزینه‌هایی که این موقع ها همیشه درآستین داشتیم و داریم، استفاده از اینترنت است، کاری که خیلی آن زمان هنوز مرسوم نبود. تو اینترنت سرچی کردیم و دیدیم یک سایت‌هایی هست مثل دی پری ویو (dpreview.com) که کارشان اصلا همین است؛ راهنمایی و نقد و بررسی کردن محصولاتی که دارای پیچیدگی هستند؛ مثل دوربین، وسایل صوتی و تصویری و... پس از طریق این سایت ها با محصولات مختلف، برندهای متنوع و مقایسه مدل ها با همدیگر و امکانتشان آشنا شدیم و درنهایت تصمیم نهایی را برای خرید دوربین گرفتیم. آنقدر بررسی کرده بودیم که دیگر برای خودمان هم ماجرا جالب شده بود. در نهایت دوربین Nikon D70 را انتخاب و یک مغازه پیدا کردیم در جمهوری که دوربین را داشت، کلی ذوق داشتیم و خیالمان راحت بود که بالاخره دوربینی را که می خواستیم پیدا کرده ایم، دوربین را خریدیم و آمدیم خانه ولی تا جعبه را باز کردیم متوجه شدیم که لنز دوربین را عوض کرده اند و لنز ضعیف تری روی آن گذاشته اند که نه لرزشگر دست داشت و نه فوکوس خودکار. ما به جزییات توجه کرده بودیم ولی در نهایت سرمان کلاه رفته بود. یعنی نهایت یک تجربه خوشایند بررسی و انتخاب یک محصول دیجیتال به پایان تلخ خرید منتهی شد.جمع بندی این تجربه ما را به فکر انداخت تا دی جی کالا را راه اندازی کنیم، سایتی که هم اطلاعات لازم برای خرید کالاهای دیجیتالی را به افراد بدهد و هم امکان خرید را برای آن ها مهیا کند.»
دیوار
حسام آرمندهی و دوستانش در مجموعه کافه بازار از دانشگاه شریف بایکدیگر دوست و همراه شده اند و ایده اولیه راه اندازی این سایت هم از همین نقطه شکل گرفته است. او فارغ التحصیل رشته کامپیوتر دانشگاه شریف در سال 1388 است که بعد از پایان تحصیل در مقطه کارشناسی برای ادامه تحصیل در رشته کارآفرینی و کسب و کار به سوئد و دانشگاه چالمرز رفت تا در رشته ای که مورد علاقه اش است کسب تجربه کند اما در میانه راه و در یکی از سفرها به ایران همه چیز به گونه ای دیگر برایش رقم خورد. او که همزمان با تعطیلات سال نو میلادی و تعطیل شدن دانشگاهش در سوئد به ایران آمده بود با پروژه ای آشنا شد که رضا محمدی و دیگر دوستان قدیمی اش در دانشگاه شریف روی آن کار می کردند و نام آن را « فارسی تل» گذاشته بودند، هدف آن ها در این پروژه فارسی سازی اندروید و تولید تعدادی برنامه ضروری فارسی بود. جذابیت این پروژه و کار با دوستان برای حسام آرمندی به حدی بود که او با پایان تعطیلات دانشگاهی ترجیح داد در ایران بماند و روی این پروژه که آینده ای روشن در آن می دید کار کند. او در گفت و گویی با سایت تخصص «دیجایتو» درباره آن روزها و ماندش در ایران گفته:« وقتی به تهران آمدم دیدم برخی از دوستان و همکلاسیان سابقم در دانشگاه شریف از جمله رضا محمدی، بر روی پروژه فارسی‌تل کار می‌کنند؛ وقتی از پروژه فهمیدم به آن علاقه مند شدم و قرار شد دو هفته بیشتر در ایران بمانم تا با شرکت‌هایی همچون ایرانسل و سونی درباره توزیع این محصول مذاکره کنیم، اما این دو هفته تعطیلات از پیش برنامه ریزی شده در عمل هیچوقت تمام نشد.»در این بین همه چیز آن گونه که حسام آرمندهی فکر می کرد در پروژه فارسی تل رقم نخورد وکار به نتیجه نرسید ولی این ماجرا باعث هم نشد که او و دوستانش دست از کار بکشند، بلکه به فکر ایده ای جدید افتادند که از دل آن « کافه بازار» خارج شد. حسام آرمندهی در گفت و گویی با روزنامه دنیای اقتصاد درباره آن دوران گفته: « سال ۸۹ با کار روی محصول فارسی تل شروع کردیم. این محصول نتوانسته بود به فروش مورد انتظار برسد و بعد از اینکه ما اضافه شدیم هم کاری از پیش نبرد، ما در طول یک ماه سیستم عاملی را که تولید کرده بودیم کنار گذاشتیم و یک کار جدید شروع کردیم چون دیدیم نمی شود دو سال دیگر روی آن حساب کرد. نکته مهم در این میان این است که باید سریع تصمیم بگیریم و راهی را که تا نیمه رفته ایم تغییر دهیم. این تغییر هم نیازمند جرات است و هم سرعت عمل. کمتر شرکتی است که جرات این کار را داشته باشد. همین الان شرکت های بزرگی هستند که باید عوض شوند و مثلا 10سال دیگر روشی که الان دارند استفاده می کنند منسوخ شده است ولی جرات تغییر ندارند. بنابراین تحولات صورت نمی گیرد و به مرور و با شیب بسیار کم رو به نابودی می روند.»
شیپور
شاید تبلیغات سایت خرید آنلاین کالاهای دست دوم شیپور را روی بیلبردها شهری دیده باشید، سایتی که توسط رضا اربابیان راه اندازی شده است و ایده آن نیز از علاقه خودش به خرید کالاهای دست دوم کلید خورده است. او که در نوجوانی برای ادامه تحصیل به کانادا رفت بعد از پایان تحصیل دانشگاهی در رشته ام بی ای و بازگشت به ایران متوجه کمبود چیزی شد که به گفته خودش یکی از تفریحاتش در کانادا بوده است؛ خرید کالاهای دست دوم اینترنتی؛ بنابراین به فکر راه اندازی سایتی در این زمینه شد؛ مشابه سایت های مشهوری همچون ای بی. با بازگشت به ایران مهم‌ترین دغدغه اربابیان کار بود و اینکه چه فعالیتی را شروع کند و در این بین نکته مهم این بود که علاقه چندانی هم به کار کردن برای دیگران و به صورت یک کارمند نداشت و ترجیحش این بود که کسب و کار خود را راه‌اندازی کند و دائم ذهنش روی این موضوع می‌چرخید تا اینکه ایده راه‌اندازی یک نیازمندی‌های آنلاین به ذهنش رسید. سایتی که پیش از بازگشت به ایران در کانادا شبیهش را بارها دیده و از آنها خرید کرده بود و حتی چیزهایی را در آن به فروش گذاشته بود. خود او در یکی از برنامه‌های تلویزیونی گفته است: «از نوجوانی که در کانادا بودم با این سایت‌ها آشنا شدم و به نوعی به سرگرمی‌ام تبدیل شده بودند. دوست داشتم برای خرید آنلاین که می‌کنم وقت بگذارم؛ کالاها را با هم مقایسه کنم و بهترین قیمت را دربیاورم و اگر می‌خواستم خرید کنم، منتظر می‌ماندم تا با کمترین قیمت این کار را انجام بدهم. آن زمان پول محدودی داشتم و برای همین تک‌تک خریدها برایم اهمیت داشت. آن دوران خرید اینترنتی از این سایت‌ها برایم تا جایی جالب شده بود که خودم هم گاهی چیزهایی مانند گوشی موبایل برای فروش می‌گذاشتم. مثلا موبایل دست‌دومی را ارزان می‌خریدم و آن را بعد از تعمیر به قیمت بیشتری می‌فروختم [با خنده]!» او وقتی در ایران دید که چنین امکانی وجود ندارد پس تصمیم گرفت و دست به کار شد؛ البته در این بین مدتی هم مشغول کسب و کار خانوادگی اش که تولید انواع حوله بود شد ولی در نهایت به این نتیجه رسید که او مرد تولید به روش سنتی نیست و اینگونه شد که تصمیم گرفت کسب و کار خود را راه اندازی کند و به دنبال تحقق آرزوهایش باشد.
مامان پز
سایت مامان پز یک سایت سفارش غذاست ولی در واقع یک رستوران و یا تهیه غذا نیست که در نقطه ای خاص شهر حضور داشته باشد بلکه مجموعه مادرانی هستند که در چند گوشه شهر شلوغ و پرترافیک تهران برای مشتریان سایت مامان پز در خانه هایشان غذای خانگی می پزند. ایده و راه اندازی سایت مامان پز از سوی تبسم لطیفی که دانش آموخته لیسانس رشته مهندسی برق و فوق لیسانس MBA از دانشگاه شریف است، مطرح شده، او متولد سال 1364 در خرم آباد مرکز استان لرستان است. او در زمان انتخاب رشته دانشگاه کارشناسی مهندسی برق را انتخاب کرد ولی بعد در مقطع فوق لیسانس علاقمند به MBA شد و همین بود که کارشناسی ارشدش را در این رشته گرفت. رشته ای که دیدی متفاوت و خلاقانه برای راه اندازی کسب و کار به او داد و باعث شد تا راه و مسیر آینده اش را انتخاب کند. مسیری که جرقه آن در یکی از کلاس های دانشگاه زده شد، زمانی که برای کار عملی قرار شد او و دیگر همکلاسی هایش هرکدام راه اندازی یک کسب و کار دانش بنیان را پیشنهاد دهند و جزییات ایده خود را به کلاس ارائه کنند. ایده تبسم لطیفی راه اندازی سایت مامان پز بود که البته مورد استقبال استاد و دیگر همکلاسی هایش هم قرار گرفت و همین ماجرا اعتماد به نفسی ویژه به او داد تا تشویق شود و طرحش را به جشنواره استارت آپ ویکند هم ببرد. او در این جشنواره به موفقیت رسید و توانست جایزه نخست را کسب کند و همین باعث شد که به شکل جدی به فکر راه اندازی سایت مامان پز و فراهم کردن زمینه های اجرایی آن بیفتد. البته او در این راه تنها نبوده و یک تیم سه نفره دیگر شامل مهدی مسکین متخصص مدیریت و بازاریابی، سروناز آرین‌فر کارشناس کارآفرینی و راه اندازی سایت های اینترنتی و معین نیکخواه متخصص فناوری اطلاعات او را همراهی کردند. سایت مامان پز در واقع کار تیمی 4 نفر از جوانان با استعداد و به روز است که رسما در 11 اردیبهشت سال 1392 و همزمان با روز مادر رسما افتتاح و بارگذاری شد.
با توجه به پیشرفت های اخیر صورت گرفته چند مورد از استارت آپ های موفق دیگر را در اینجا اضافه می کنیم:
اسنپ با ارزش بیش از 1500 میلیارد تومان در صدر استارتاپها قرار می گیرد. اسنپ امروز با ۷ میلیون کاربر فعال و ۷۰۰ هزار سفر در روز و۱۵۰هزار راننده تحت پوشش روزانه حدود 1.2میلیارد تومان فروش و حداقل600 میلیون تومان سود خالص دارد که با این روند سود سالانه اسنپ بیش از 200 میلیارد تومان خواهد شد که پس از کسر 50 میلیارد تومان مالیات، سودخالص به حدود 150 میلیارد تومان رسید که با توجه به نسبت قیمت به سود حدود 9 ارزش تقریبی اسنپ به حدود 1300 میلیارد تومان رسیده است.
کافه بازار با ارزشی معادل 450 میلیارد تومان هنوز تا هزار میلیاردی شدن راه درازی دارد هرچند با جهش های بلند در حال بالا بردن سهم خود از بازار است. پیش بینی می شود ارزش پولی کل بازار اپلیکیشن های تلفن همراه که در سال 96 بر بستر مارکت کافه بازار مبادله خواهد شد به حدود 200 میلیارد تومان برسد که نسبت به 160 میلیارد سال 95 حدود 30 درصد رشد داشته است. حداقل 30 درصد از این رقم معادل 60 میلیارد سود کافه بازار است که پس از کسر مالیات 50 میلیارد تومان سود خالص حاصل می شود و بر این اساس حداقل ارزش کافه بازار حدود 450 میلیارد تومان خواهد بود.
تپسی با ارزش حدود 400 میلیارد تومانی خود هنوز تا رسیدن به رقیب اصلی اش اسنپ راه درازی دارد اما پس از قیمت گزاری 320 میلیارد تومانی و فروش 25 درصد سهام به بانک ملی به قیمت 80 میلیارد تومان رشد سریعی داشته و حدود 400 میلیارد تومان ارزش فعلی این استارتاپ است و کارپینو با ارزش حدود ۱۰۰ میلیاردی پشت سرش حرکت می کند.
آژانس مسافرتی آنلاین علی بابا که در حال حاضر ماهانه بیش از 140 هزار بلیط با نرخ میانگین 170 هزار تومان به فروش می رساند در هر ماه حداقل 5 تا 9 درصد از فروش 24 میلیارد تومانی خود و معادل 1.8میلیارد تومان در ماه کارمزد دریافت می کند که اگر سایر درامدهای رزرو بلیط قطار و اتوبوس و درامدهای جاباما را هم اضافه کنیم در ماه حدود 2 میلیارد تومان و سالانه حدود 18 میلیارد تومان درامد خالص دارد که پس از کسر هزینه های 6 میلیارد تومانی در هر سال حدود 12 میلیارد تومان سود خالص دارد و بر این اساس ارزش علی بابا حداقل 120 میلیارد تومان تخمین زده می شود.
آپارات که مدل درآمدی ناپایدارتری نسبت به سایر استارتاپها دارد، با ارزش حدود 200 میلیارد تومان امید کمتری تا هزار میلیاردی شدن دارد.
سامانه آگهی آنلاین و اپلیکیشن دیوار روزی 50 میلیون تومان و ماهی 1.5 میلیارد و سالانه 18 میلیارد تومان درامد و ماهانه 250 میلیون هزینه و سالانه حدود 3 میلیارد تومان هزینه دارد. بر این اساس با کسب سود حدود 15 میلیارد تومانی ، ارزش دیوار حدود 150 میلیارد تومان است.